Ο έρωτας και ο θάνατος
Δημήτρης Λιαντίνης
«Καταπώς έχουν να μας διδάξουν οι σοφοί και οι ποιητές, αλλά και καταπώς έχει να μας δείξει η προσωπική μας εμβίωση και εμπειρία, η δοκιμασία ζωής δηλαδή, δύο είναι οι ψηλότερες κορυφές της καταδρομικής πορείας του βίου μας. Η πείρα του έρωτα, και η πείρα του θανάτου.
Ο έρωτας και ο θάνατος είναι δύο στιγμές απόλυτα μοναδικές για τον καθένα μας. Ποτέ δε γίνεται να ζήσουν δύο άνθρωποι την ερωτική τους βίωση με όμοιο τρόπο. Αλλά με όμοιο τρόπο ποτέ δε γίνεται να ζήσουν και την βίωση θανάτου.
Ο δόλιος Μάκβεθ έζησε εντελώς διαφορετικά πράγματα στον θάνατο του από τον τραγικό Οθέλλο. Για να λάβω δύο ήρωες του Σαίξπηρ.
Και η Ναστάσια Φιλίπποβνα έζησε εντελώς διαφορετικά πράγματα στον έρωτά της από την Ιοκάστη. Για να λάβω δύο ηρωίδες από την τραγωδία του Ντοστογιέβσκι και του Σοφοκλή.
Κάθε φορά που ερωτεύουνται δύο άνθρωποι, γεννιέται το σύμπαν. Ή, για να μικρύνω το βεληνεκές, κάθε φορά που ερωτεύουνται δύο άνθρωποι γεννιέται ένας αστέρας με όλους τους πρωτοπλανήτες του.
Και κάθε φορά που πεθαίνει ένας άνθρωπος, πεθαίνει το σύμπαν. Ή, για να μικρύνω το βεληνεκές, κάθε φορά που πεθαίνει ένας άνθρωπος στην γη, στον ουρανό εκρήγνυται ένας αστέρας supernova.
Έτσι, από την άποψη της ουσίας ο έρωτας και ο θάνατος δεν είναι απλώς στοιχεία υποβάθρου. Δεν είναι δύο απλές καταθέσεις της ενόργανης ζωής.
Πιο πλατιά, και πιο μακρυά, και πιο βαθιά, ο έρωτας και ο θάνατος είναι δύο πανεπίσκοποι νόμοι ανάμεσα στους οποίους ξεδιπλώνεται η διαλεκτική του σύμπαντος. Το δραστικό προτσές δηλαδή ολόκληρης της ανόργανης και της ενόργανης ύλης. Είναι το Α και το Ω του σύμπαντος κόσμου και του σύμπαντος θεού. Είναι το είναι και το μηδέν του όντος. Τα δύο μισά και αδελφά συστατικά του.
Έξω από τον έρωτα και τον θάνατο πρωταρχικό δεν υπάρχει τίποτα άλλο. Αλλά ούτε είναι και νοητό να υπάρχει. Τα ενενήντα δύο στοιχεία της ύλης εγίνανε, για να υπηρετήσουν τον έρωτα και τον θάνατο. Και οι τέσσερες θεμελιώδεις δυνάμεις της φύσης, ηλεκτρομαγνητική, ασθενής, ισχυρή, βαρυτική, λειτουργούν για να υπηρετήσουν τον έρωτα και τον θάνατο.
Όλα τα όντα, τα φαινόμενα, και οι δράσεις του κόσμου είναι εκφράσεις, σαρκώσεις, μερικότητες, συντελεσμοί, εντελέχειες του έρωτα και του θανάτου.
Γι’ αυτό ο έρωτας και ο θάνατος είναι αδελφοί και ομοιότητες, είναι συμπληρώματα, και οι δύο όψεις του ίδιου προσώπου. Είναι ο έμορφος Ενδυμίων, ας πούμε. Που άλλοτε ξύπνιος ακουμπάει το κεφάλι του τρυφερά στα στήθη της Σελήνης και την κοιτάει στα μάτια. Και άλλοτε κοιμάται τον ύπνο του νεκρού κάτω από το απέραντα αμίλητο βλέμμα της.
Με τρεις μόνο καταδηλώσεις, αλλά επιφανείς και ελληνικές, θα θυμίσω ότι ο έρωτας και ο θάνατος είναι το ίδιο πράγμα.
Πρώτο το φραγμένο 15 του Ηράκλειτου:
“Ἄδης καί Διόνυσος ἓν καί ωυτό.”
Δεύτερος ο στίχος του Σολωμού:
“Μόλις ειν’ έτσι δυνατός ο έρωτας κι ο χάρος.”
Τρίτος ο λαμπερός δημοτικός μας δεκαπεντασύλλαβος:
“Τι έρωτας, τι θάνατος, δεν έχεις να διαλέξεις”.
Δημήτρης Λιαντίνης
(Διάφορα αποσπάσματα από το βιβλίο “Γκέμμα”.)
Πηγή: http://antikleidi.com/2013/07/31/eros-death/