Κουλτούρα και ευημερία

Άλμπερτ Αϊνστάιν

Αν κάποιος υπολόγιζε την ζημιά που προξένησε η μεγάλη πολιτική καταστροφή στην ανάπτυξη του ανθρώπινου πολιτισμού, θα έπρεπε να θυμηθεί πως η κουλτούρα στην ύψιστη της μορφή είναι ένα λεπτό φυτό που εξαρτάται από ένα πολύπλοκο σύνολο συνθηκών και είναι συνηθισμένο να ανθίζει μόνο σε ορισμένα μέρη και σε ορισμένες εποχές.

Για να ανθίσει, χρειάζεται πάνω από όλα, ένας συγκεκριμένος βαθμός ευημερίας, που καθιστά ικανό ένα τμήμα του πληθυσμού να εργαστεί σε πράγματα που δεν είναι αναγκαστικά άμεσα συνδεδεμένα με την διατήρηση της ζωής. Δεύτερο, μια ηθική παράδοση σεβασμού για τις πολιτιστικές αξίες και επιτεύγματα, προς όφελος των οποίων αυτή η τάξη εφοδιάζεται με τα μέσα της ζωής από τις άλλες τάξεις, εκείνες που παράγουν τα αμέσως αναγκαία για τη ζωή.

Κατά τον προηγούμενο αιώνα, η Γερμανία ήταν μια από τις χώρες που εκπληρούσε αυτές τις προϋποθέσεις. Η ευημερία συνολικά ήταν μικρή αλλά επαρκής. Η παράδοση του σεβασμού προς τον πολιτισμό ακμαία. Πάνω σε αυτή την βάση το γερμανικό έθνος έφερε στο προσκήνιο πολιτιστικούς καρπούς που αποτελούν ένα ολοκληρωμένο κομμάτι της ανάπτυξης του σύγχρονου κόσμου.

Η παράδοση κατά βάση ακόμη κρατεί. Η ευημερία έφυγε. Οι βιομηχανίες της χώρας έχουν αποκοπεί σχεδόν εντελώς από τις πηγές των πρώτων υλών, στις οποίες βασιζόταν η ύπαρξη του βιομηχανικού μέρους του πληθυσμού. Το αναγκαίο πλεόνασμα για την υποστήριξη του πνευματικού εργάτη έχει ξαφνικά σταματήσει να υπάρχει. Μαζί με αυτό και η παράδοση που εξαρτάται από αυτό, αναπόφευκτα θα καταρρεύσει και ένα καρποφόρο φυτώριο πολιτισμού θα επιστρέφει στην αγριότητα.

Η ανθρωπότητα όμως, εφόσον επιθυμεί κάποια πολιτιστική αξία, έχει συμφέρον να αποτρέψει μια τέτοια φτώχεια. Θα δώσει όση βοήθεια μπορεί στην άμεση κρίση και θα επαναφυπνίσει αυτή την ανώτερη κοινότητα αισθημάτων, που τώρα βγήκε στο περιθώριο εξαιτίας του εθνικού εγωισμού, για τον οποίο οι ανθρώπινες αξίες έχουν μια εγκυρότητα ανεξάρτητη από πολιτική και σύνορα.

Θα δώσει τότε, σε κάθε έθνος, συνθήκες εργασίας, κάτω από τις οποίες μπορεί να υπάρξει και κάτω από τις οποίες μπορεί να φέρει στο προσκήνιο καρπούς πολιτισμού.

Άλμπερτ Αϊνστάιν

Απόσπασμα από το βιβλίο του «Πώς βλέπω τον κόσμο».

Πηγή: http://antikleidi.com/2017/10/01/einstein_cultura_evimeria/