Ανήκει στις επτά τέχνες και αποτελεί μια από τις πιο σπουδαίες ανακαλύψεις της ανθρωπότητας, αφού τα οφέλη της συναντώνται σε αρκετούς ανθρωπιστικούς και τεχνολογικούς τομείς.

Ο σύγχρονος ορισμός της Χαρακτικής την περιγράφει ως εξής:

Είναι οι διαδικασίες, δηλαδή οι τεχνικές και μέθοδοι με τις οποίες ένα έργο μεταφέρεται από τον καλλιτέχνη πάνω σε μια πλάκα ξύλου, χαλκού, πέτρας ή άλλου υλικού, χαράσσεται και από εκεί τυπώνεται συνήθως σε χαρτί, δίνοντας την δυνατότητα παράγωγής πολλών αντιτύπων πανομοιότυπων μεταξύ τους, που φέρουν όμως την υπογραφή του καλλιτέχνη ως πρωτότυπα.

Η τέχνη της χαρακτικής όμως, είναι κάθε άλλο παρά σύγχρονη. Οι πρώτες εκδηλώσεις της συναντώνται σε σπηλιές της παλαιολιθικής εποχής με χαράγματα στους βράχους, σε κόκκαλα, κέρατα και μικρές πέτρινες πλάκες χωρίς όμως το σχέδιο να μεταφέρεται σαν αποτύπωμα κάπου. Αργότερα οι λαοί της Μεσοποταμίας χρησιμοποίησαν την ίδια τεχνική σε κυλινδρικές σφραγίδες, με σκοπό την οργάνωση και καταγραφή των αγαθών που αποθήκευαν και διοχέτευαν στο εμπόριο ενώ σώζονται κείμενα ιερογλυφικών συστημάτων γραφής χαραγμένα σε πλάκες πηλού.

Οι Κινέζοι όμως ήταν αυτοί που χρησιμοποίησαν πρώτοι την χαρακτική ως μέσο αποτύπωσης έργων τέχνης και γραπτών κειμένων πάνω σε μια επιφάνεια γύρω στον 6ο αιώνα μ.Χ. Με την τεχνική της ξυλογραφίας, φιλοτέχνησαν τοπία με σκοπό να διακοσμήσουν υφάσματα, τα οποία σύντομα αντικαταστήθηκαν από μια νέα τους εφεύρεση, το χαρτί.

Στην Ευρώπη εμφανίστηκε πολύ αργότερα, γύρω στον 15ο αιώνα μ.Χ όταν ο Άλμπρεχτ Πφίστερ τύπωσε στην Βαμβέργη το πρώτο βιβλίο, μια συλλογή παραμυθιών με ξυλογραφίες και ο Ιωάννης Γουτεμβέργιος τύπωσε την περίφημη «Βίβλο των 42 στίχων» με κινητά τυπογραφικά στοιχεία από μέταλλο (τεχνική που κάθε γράμμα ή σύμβολο είναι ξεχωριστό και ενώνονται μαζί για να συνθέσουν ένα κείμενο).

Τα εικονογραφημένα με χαρακτικά βιβλία είχαν την ιδιότητα να είναι λαϊκά, αφού ήταν προσιτά στην τιμή και μπορούσαν να γίνουν απόκτημα του καθενός, βοηθώντας έτσι το ευρύ κοινό να γνωρίσει κείμενα απρόσιτα σ’ αυτό αφού ως τότε ήταν χειρόγραφα, πολύτιμα και πανάκριβα. Ένα αντίτυπο λοιπόν μπορούσε να διδάσκει, να δογματίζει, να τέρπει, να φρονηματίζει ή να λειτουργεί ως αυτόνομο έργο τέχνης. Γι αυτό το λόγο χρησιμοποιήθηκαν κυρίως για την διάδοση του χριστιανισμού αλλά και για την προπαγάνδα των πολιτικών παρατάξεων.

Για πολύ καιρό η χαρακτική είχε μόνο αυτή την χρησιμότητα, κατά την Αναγέννηση όμως της δόθηκε ένα επιπλέον καθήκον, να αναπαράγει τα αριστουργήματα των καλλιτεχνών. Η τελειότητα της έγκειτο στην απαράλλαχτη απομίμηση, με αποτέλεσμα την ανάπτυξη κι άλλων τεχνικών όπως η χαλκογραφία που αποδίδει με ακρίβεια τις λεπτομέρειες.

Έτσι τα εικονογραφημένα βιβλία φτάνουν στο απόγειο της τέχνης τους με την υψηλή αισθητική της λεπτομερής χάραξης, τον πλούτο των χρωμάτων αλλά και με την ποιότητα του χαρτιού που χρησιμοποιούνταν. Επίσης το 1660 εκδίδεται στην Λειψία η πρώτη ημερήσια εφημερίδα με φύλλα ενωμένα και αριθμημένα.

Με το πέρασμα των αιώνων ανακαλύφθηκαν πολλές σπουδαίες τεχνικές όπως η λιθογραφία, που όχι μόνο γέννησαν σπουδαία έργα τέχνης, αλλά οδήγησαν και στην δημιουργία σύγχρονων μηχανημάτων αποτύπωσης που μας δίνουν την φωτοτυπία, την φωτογραφία, την εκτύπωση όφσετ κ.α.

Είναι εύκολο λοιπόν μετά από όλα αυτά να υπολογίσει κανείς την σπουδαιότητα και μοναδικότητα του φαινομένου που λέγεται χαρακτική τέχνη.

************