Αρχαία Στάδια
ΑΡΧΑΙΑ ΣΤΑΔΙΑ
ΣΤΑΔΙΟ ΠΑΤΡΑΣ
Το ρωμαϊκό στάδιο της Πάτρας περικλείεται από τις οδούς Καραϊσκάκη, Παντανάσσης, Αγ. Γεωργίου και Ερισσού. Κατασκευάστηκε τον 1οαιώνα μ.Χ. κατά την εποχή του αυτοκράτορα Δομιτιανού, για τον εορτασμό της επετείου των 100 χρόνων από την ίδρυση της ρωμαϊκής αποικίας το 14 μ.Χ., δηλαδή περί το 86 μ.Χ. Το στάδιο έχει επίμηκες σχήμα και διαθέτει δυο πέταλα ή σφενδόνες. Οι διαστάσεις του υπολογίζονται σε 200 μ. μήκος και 90 μ. πλάτος.
ΣΤΑΔΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Το θέατρο - στάδιο της Θεσσαλονίκης βρίσκεται στην οδό Απελλού, στην περιοχή της πλατείας Ναβαρίνου.Η παρουσία του θεάτρου στη ρωμαϊκή Θεσσαλονίκη είναι μαρτυρημένη σε επιγραφές και γραπτές πηγές. Η πλέον πρώιμη είναι αυτή του Λουκιανού στο γνωστό έργο του Λούκιος ή Όνος. Επιγραφή του έτους 141 μ.Χ. μας πληροφορεί για τη χορηγία ιδιώτη για την οργάνωση αγώνων μονομάχων και κυνηγιών προς τιμήν του αυτοκράτορα. Σε μια άλλη επιγραφή της εποχής των Σεβήρων, χρονολογημένη το 252 μ.Χ., μαρτυρείται διεξαγωγή κλασικών αγωνισμάτων στην πόλη κατά τη διάρκεια της τέταρτης πυθιάδας.
ΣΤΑΔΙΟ ΔΙΟΥ
Η χρονολόγηση του σταδίου του Δίου στηρίζεται σε ένα μεγάλο αριθμό νομισμάτων, τα οποία βρέθηκαν κατά την ανασκαφή. Αντιπροσωπεύονται με νομίσματα σχεδόν όλοι οι Μακεδόνες βασιλείς, από τον Αλέξανδρο Α΄ (498-454 π.Χ.) έως τον Φίλιππο Ε’ (238-179 π.Χ.). Το παλαιότερο νόμισμα είναι ένα ασημένιο τετρώβολο (με άλογο στη μία πλευρά και κράνος στην άλλη) του Αλεξάνδρου Α΄, τα νομίσματα του οποίου κυκλοφορούν αρκετά χρόνια μετά το θάνατο του. Το στάδιο του Δίου σχετίζεται με τα «εν Δίω Ολύμπια», για τα οποία μας πληροφορούν οι αρχαίες πηγές. Η τέλεση αυτών των αγώνων πιστοποιείται και από επιγραφή του τέλους του 4ου π.Χ. αι. Στην επιγραφή αυτή, η οποία ήταν στημένη στο τέμενος του Ολυμπίου Διός, αναφέρονται γυμνικοί και σκηνικοί αγώνες, οι οποίοι τελούνταν προφανώς στο στάδιο και στο θέατρο του αρχαίου Δίου, της ιερής δηλαδή πόλης των Μακεδόνων.
ΣΤΑΔΙΟ ΝΙΚΟΠΟΛΗΣ
Η Νικόπολη, η πόλη που χτίστηκε σε ανάμνηση της Νίκης του Οκταβιανού Αυγούστου επί του Μάρκου Αντωνίου και της Κλεοπάτρας στη ναυμαχία του Ακτίου το 31 π.Χ., στη σημερινή χερσόνησο της Πρέβεζας, στη νοτιοδυτική Ήπειρο βρίσκεται σε απόσταση μόλις 6 χλμ. από τη σύγχρονη πόλη της Πρέβεζας, πρωτεύουσας του ομώνυμου Νομού. Στην περιοχή του «Προαστείου» (Στράβων), ένα ιερό χώρο – τέμενος στο βόρειο τμήμα της Νικόπολης εκτός των ρωμαϊκών τειχών και στο χώρο μεταξύ του Θεάτρου και του Γυμνασίου, βρίσκεται το Στάδιο.
ΣΤΑΔΙΟ ΟΛΥΜΠΙΑΣ
Το στάδιο της Ολυμπίας είναι ο χώρος όπου τελούνταν οι αρχαίοι Ολυμπιακοί Αγώνες αλλά και τα Ηραία, αγώνες γυναικών προς τιμήν της Ήρας. Αν και οι αγώνες ιστορικά ξεκίνησαν το 776 π.Χ το στάδιο απέκτησε τις σημερινές του διαστάσεις κατά τον 4ο αιώνα π.Χ λόγω της αυξητικής τάσης της εμβέλειας των αγώνων που συνεχώς συγκέντρωναν περισσότερους αθλητές αλλά και θεατές. Στα τέλη του 3ου αι. π.Χ. κατασκευάσθηκε η μνημειακή είσοδος του σταδίου, η λεγόμενη Κρυπτή, μία λίθινη καμαροσκεπής στοά μήκους 32 μ., από την οποία έμπαιναν στο στάδιο οι αθλητές. Το στάδιο ήταν σε χρήση μέχρι και το 393 μ.Χ όποτε ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος εξέδωσε απαγόρευση τέλεσης των αγώνων ως παγανιστικούς. Η πλήρης αποκάλυψη του μνημείου από την αρχαιολογική σκαπάνη έγινε την περίοδο 1952-1966 .
ΣΤΑΔΙΟ ΔΕΛΦΩΝ
Το στάδιο είναι στενά δεμένο με την ιστορία των πανελλήνιων Πυθικών αγώνων, αφού εδώ διεξάγονταν τα αθλητικά αγωνίσματα. Η αρχική διαμόρφωσή του χρονολογείται στον 5ο αι. π.Χ., όπως μαρτυρεί η επιγραφή που βρέθηκε εντοιχισμένη στο νότιο αναλημματικό τοίχο του. Στην πρώιμη μορφή του οι θεατές θα ήταν καθισμένοι στο έδαφος ή σε ξύλιναεδώλια. Μνημειώδη λίθινα εδώλιααπέκτησε μόλις το 2ο αι. μ.Χ., χάρη σε δωρεά του πλούσιου Αθηναίου Ηρώδη Αττικού, ο οποίος παρήγγειλε για την κατασκευή τους ασβεστόλιθο Παρνασσού .Τότε διαμορφώθηκε και η μνημειώδης τοξωτή θριαμβική είσοδος, η μοναδική σε αρχαίο στάδιο στην Ελλάδα.
ΣΤΑΔΙΟ ΝΕΜΕΑΣ
Το Στάδιο κατασκευάσθηκε στην σημερινή του μορφή στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ. Υπολογίζεται δε ότι χωρούσε περίπου 35.000- 40.000 θεατές. Γύρω στο 270 π.Χ., οι αγώνες μεταφέρθηκαν στο Άργος, παρόλο που ο Άρατος ο Σικυώνιος το 235 π.Χ. επιχείρησε την επιστροφή των αγώνων στη Νεμέα. Μετά από ένα διάστημα, κατά το οποίο γίνονταν εναλλάξ στη Νεμέα και στο Άργος, οι αγώνες σύντομα μεταφέρθηκαν οριστικά στο Άργος.
Το Στάδιο ανεσκάφη κατά τα έτη 1974-81 από την Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών.
ΣΤΑΔΙΟ ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ
Στο Στάδιο του Ιερού του Ασκληπιείου της Επιδαύρου τελούνταν οι αθλητικοί αγώνες προς τιμήν του Ασκληπιού. Η πρωιμότερη φάση κατασκευής του οικοδομήματος χρονολογείται στον πρώιμο 5ο αιώνα π. Χ. Το Στάδιο διαμορφώθηκε αρχικά σε μια φυσική κοιλότητα του εδάφους. Από αυτή τη φάση σώζονται καθίσματα από πηλό και μικρούς λίθους, τα οποία εντοπίστηκαν κάτω από τα μεταγενέστερα λίθινα εδώλια . Τα λίθινα εδώλια , που κάλυπταν μόνο το κεντρικό τμήμα των πρανών , άρχισαν να τοποθετούνται από τον 3ο αιώνα π.Χ.
ΣΤΑΔΙΟ ΜΕΣΣΗΝΗΣ
Η αρχική κατασκευή του Σταδίου χρονολογείται από επιγραφικά ευρήματα στον 3ο αι. π.Χ. Στα χρόνια του Παυσανία (β΄ μισό του 2ου αι. μ.Χ.) διατηρούσε ακόμη στοιχεία της αρχιτεκτονικής μορφής του των Ελληνιστικών χρόνων, καθώς και τον γλυπτικό του διάκοσμο. Την ύστερη Ρωμαίκη περίοδο προστέθηκε στο νότιο μέρος καμπύλος τοίχος. Τότε ο στίβος μετατράπηκε σε ελλειψοειδή αρένα για μονομαχίες και θηριομαχίες (τέλη 3ου και 4ος αι. μ. Χ.). Ενα χαμηλό στηθαίο και μεταλλικό κιγκλίδωμα έφραξαν το κάτω διάζωμα του πετάλου, για να προστατεύονται οι θεατές από τα όπλα των μονομάχων και από τα άγρια θηρία. Την εποχή αυτή δε χρησιμοποιούνταν πλέον τα χωμάτινα πρανή του Σταδίου.
ΣΤΑΔΙΟ ΡΟΔΟΥ
Στο Στάδιο τελούνταν τα «Μικρά Αλίεια» και τα «Μεγάλα Αλίεια» ,μεγάλοι αθλητικοί αγώνες προς τιμήν του θεού Ήλιου - Απόλλων, του πολιούχου του νησιού. Η πρώτη οικοδομική φάση του Σταδίου της Ρόδου έγινε τον 4ο αι.π.Χ.. Η δεύτερη οικοδομική φάση έγινε το 227 π.Χ., έπειτα από τον μεγάλο σεισμό και η τρίτη τοποθετείται στον 2ο αι. μ.Χ., στην ρωμαϊκή περίοδο. Σήμερα το Στάδιο διατηρεί σχεδόν ακέραια τα λίθινα εδώλια του μετά από την ανακατασκευή που του έγινε.Οι διαστάσεις του Στάδιου είναι 210 μ. μήκος και 35 μ. πλάτος.
ΣΤΑΔΙΟ ΚΑΛΛΙΜΑΡΜΑΡΟ
Είναι στάδιο στην Αθήνα που βρίσκεται ανατολικά του Ζαππείου και βόρεια του λόφου του Αρδηττού, δια των οποίων διέρχεται ο Ιλισός ποταμός. Στην αρχαιότητα χρησιμοποιούνταν για την τέλεση μέρους των Παναθηναίων προς τιμήν της θεάς Αθηνάς. Κτισμένο ανάμεσα στους λόφους του Άγρα και Αρδηττού, το 329 π.Χ., επί Λυκούργου, το στάδιο ορθομαρμαρώθηκε, καθώς μέχρι τότε τα καθίσματα ήταν ξύλινα. Το 140 μ.Χ. επί Ηρώδη του Αττικού έγινε μια μεγάλης κλίμακας ανακαίνιση καθώς και αύξηση της χωρητικότητάς του στις 50.000 θέσεις. Σε άγνωστους χρόνους του Μεσαίωνα είχε απογυμνωθεί τελείως από τα μάρμαρά του, όπως και τα πλείστα αρχαία κτίρια της Αθήνας. Όταν ο Βασιλιάς Όθων κήρυξε την Αθήνα πρωτεύουσα του Ελληνικού Βασιλείου στο «καλλιμάρμαρο», μόνο οι δύο κρηπιδότοιχοι των μετώπων δεξιά και αριστερά της εισόδου απέμεναν ως εμφανή ερείπια του άλλοτε σταδίου.
*******************