Εποχή του σιδήρου

Αρχαία Ελληνική Τέχνη – Εποχή του Σιδήρου

Γεωμετρική περίοδος

1 epoxi tou sidirou Μεταξύ της πτώσης του μυκηναϊκού πολιτισμού (1100 π.Χ.) και της έναρξης της ιστορικής περιόδου (8ος αι. π.Χ.) στον ελλαδικό χώρο μεσολαβεί ένα διάστημα περίπου τεσσάρων αιώνων, οι οποίοι ονομάζονται «Σκοτεινοί» λόγω της απουσίας γραφής, παραστατικής τέχνης και μνημειακής αρχιτεκτονικής. Οι πολιτισμικές αλλαγές οφείλονταν στη μετακίνηση των Δωριέων και των Θεσσαλών που προκάλεσαν μεγάλο μεταναστευτικό ρεύμα προς τα νησιά και τις δυτικές ακτές της Μ. Ασίας. Οι πολίτες δεν ένιωθαν πια την ανάγκη να προβληθούν μέσα από την διαφορετικότητα του τρόπου ζωής τους με αποτέλεσμα να περιοριστεί αισθητά η χρήση πολυτελών υλικών και η κατασκευή μεγαλόπρεπων οικοδομημάτων. Μόνο η κεραμική παρουσίαζε αδιάσπαστη συνέχεια με το Μυκηναϊκό παρελθόν.

2 epoxi tou sidirou Τα περισσότερα τέχνεργα αυτής της εποχής είχαν κυρίως λατρευτική ή ταφική χρήση. Ο τεχνίτης αυτής της περιόδου αναπαρήγαγε τις φόρμες και τα μοτίβα που ήξερε από την παράδοση και δεν έψαχνε για νέες τεχνικές ή μεθόδους. Ο πρακτικός και λιτός τρόπος ζωής και η ανάγκη για φτηνή και γρήγορη παραγωγή κεραμικών ειδών, επέβαλε την χρήση ταχύτερου κεραμικού τροχού και διαβήτη με πολλαπλούς χρωστήρες, που διευκόλυνε στον γρήγορο ρυθμό της διακόσμησης των αγγείων. Έτσι η παραστατική απεικόνιση αγνοήθηκε επιδεικτικά μέχρι τα μέσα του 9ου αι. π.Χ. Εξαιτίας των απλών γεωμετρικών μοτίβων που διακοσμούνταν τα αγγεία η εποχή ονομάστηκε «Γεωμετρική». Την περίοδο αυτή εμφανίζεται για πρώτη φορά και ο μαίανδρος.

4 epoxi tou sidirou 3 epoxi tou sidirou 5 epoxi tou sidirou Μολονότι πρόσφατες έρευνες έχουν αρχίσει να ανατρέπουν τα δεδομένα, η καλλιτεχνική έκφραση αυτής της περιόδου περιορίζεται στην αυστηρή γεωμετρική διακόσμηση των αγγείων, στην ειδωλοπλαστική σε πηλό και στην κατασκευή μικρών χάλκινων ειδωλίων με μορφές ανθρώπων και ζώων και σπανιότερα χρυσών κοσμημάτων. Τα όπλα και τα εργαλεία κατασκευάζονται από σίδηρο, τα μετάλλινα αγγεία κυρίως από χαλκό, και χρησίμευαν σχεδόν αποκλειστικά ως αναθήματα σε ιερά.

6 epoxi tou sidirou 7 epoxi tou sidirou Η πραγματική επανάσταση στην διακόσμηση της κεραμικής συμβαίνει κατά την Ύστερη Γεωμετρική περίοδο (770-700 π.Χ.), όπου τα γεωμετρικά μοτίβα συνεχίζουν να καλύπτουν μεγάλο μέρος της επιφάνειας του αγγείου με παραστατικές σκηνές που απεικονίζουν ταφικές τελετές, μάχες, πομπές αρμάτων και μυθολογικές σκηνές. Ο νέος τρόπος διακόσμησης αποτελεί αθηναϊκή επινόηση και αποδίδεται στο περίφημο εργαστήριο του Ζωγράφου του Διπύλου. Το εργαστήριο του Διπύλου έφερε την ανθρώπινη μορφή στο προσκήνιο του καλλιτεχνικού ενδιαφέροντος και εισήγαγε την έννοια της αφηγηματικής τέχνης, που θα κυριαρχούσε τους επόμενους αιώνες.