Pin It

Γλωσσικό ιδίωμα των Ρωμάνι


Ιωάννη Γεργ. Αλεξίου, Λεξικό της Ρομάνι γλώσσας
 
(ομιλείται στην Κιμμέρεια Ξάνθης)

Α

Αγαθός = Αβανάκι (αβανάκι σι = αγαθός είναι)
Αγαθοσύνη = Αβανακλούκ
Αγαλλίαση = (βλ.: χαρά)
Αγάπη = Μανγκιπέ (αρσ.) & σεβγκία (θυλ.)
Αγγελοπρόωπος = Σσουκαρέ-μόσκο
Άγιος = Άγιος
Αεικίνητος = Μπιατσχαντί
Αέρινος = Μπαλβαλάκο
Αετίσιος = Καρταλέσκο
Αετός = Καρτάλι
Αηδονολαλιά = Μπιλμπιλέσκι-λαλί
Αηδονοφωλιά = Μπιλπιλέσκι-ουάβα
Αίγλη = Μπαρό-νάμο (μεγάλη δόξα, φήμη)
Ακολουθώ = Παλά-αβάβ (π.χ. τουμέν τζαν αωγλέ ντα αμέν κ’ αβάς-παλλάλ τουμέν = εσείς πηγαίνετε μπροστά κι εμείς θα σας ακολουθήσουμε)
Ακοιμησιά = (βλ.: ξαγρύπνια)
Ακοίμητος = Mπιπασστί
Ακτάτητος = Mπιατσχανταριμάσκο
Άκρη = Kενάρι (αρσ.)
Αλάνα = Μέονταν
Αλήθεια = Τσατσιπέ, έμντα (έμντα, αγκαντάλ κερντιλό = αλήθεια έτσι έγινε)
Αλλιώς = Αβέρτουλι
Άλλο = Αβέρ
Άλλοτε = Μπάζι
Αλλού = Αβρετχέ
Άλλωστε = Ζατέν, ζατϋν
Αλώνι = Άρμα
Αλώνισμα = Αρμάνο (αρσ.)
Αμάραντος = Μπιμορσιμέ (π.χ. μπιμπορσιμέ λουλουγκί = αμάραντο λουλούδι)
Αμυγδαλιά = Παντεμιλίν (θυλ.)
Ανατολή = Ανατολί
Ανθίζω = Λουλουγκιάβαβ (π.χ. λουλουγκιάιλε ε κοπάτσα = άνθισαν τα δέντρα)
Αποκάλυψη = Σικανταριπέ
Αρχοντιά = Κιμπαρλούκο
Ασημένιος = Ρουπέσκο
Άσπρος = Παρνό
Αστέρι = Τσερίν
Αστέρια = Τσερινά
Αυλή = Αβλία
Άφθαρτος = Μπιαρντό
Αφθονία = Μπερεκέτι
Αψεγάδιαστος = Μπικουσουρέσκο


Β

Βαμμένος = Μακλό
Βασίλισσα = Πατισσάικα (θυλ.)

Γ

Γαλάζιος = Μαβί
Γειτονιά = Μαλάβα (θυλ.)
Γιορτή = Γιορτία
Γλέντι = Εηλεντζάβα (θυλ.)
Γλυκόλαλος = Γκουζέ-λαλάκο
Γύρω = Τρούγιαλ

Δ

Δαμασκηνιά = Πουρνιλίν
Δαντέλα = Ταντέλα
Δόξα = Μάμο (αρσ.)
Δρόμος = Ντρόμ (αρσ.)

Ε


Ελάφι = Γκεήκο (αρσ.)
Ελλάδα = Γιουνάνο (αρσ.
Ελληνικός = Ντασικανό
Εργατικός = Αβάρετος


Ζ

Ζωή = Τραηπέ (αρσ.)

Θ

Θα = Κα
Θάλασσα = Ντενίζι (αρσ.)
Θέλημα = Μανγκιπέ (αρσ.)
Θέαμα = Σεήρι (αρσ.)


Κ

Καλότυχος = Λατσχέ-μπαχτάκο, ι
Κατάλευκος = Μπούτ-παρνό
Κατάμεστος = Επτέν-πφερντό
Κιόλας = Μπιλέμ
Κελάηδημα = Μπασσιπέ (αρσ.)
Κερασένιος = Τσιρισσιναλό (π.χ. τσιρισσιναλέ ουσστά = κερασένια χείλη)


Λ

Λάβα = Ζϋλτι (αρσ.)

Μ

Μα = Αμά
Μαζί = Μπαραμπέρι
Μακριά = Ντούρ
Μαντλιλι = Γιαλούκο (αρσ.), (π.χ. ο γιαλούκο = το μαντίλι)
Μουσική = Μουσικί (θυλ.)

Ν

Να (μορ.) = Ακ (π.χ. ακ καβά σι = να, αυτός είναι
Να (συνδ.) = Τε (π.χ. μανγκάβ τε τζάβταρ = θέλω να φύγω
Ναι (μορ.) = Βα
Νερό = Πάι
Νωρίς = Ερκέν

Ξ

Ξανά = Πάλε

Ο

Ο (άρθρο αρσ.) = Ο
Ολόασπρος = Επτέν-παρνό
Ολόγυρα = Τρούγιαλ – τρούγιαλ
Ολόγυμνος = Επτέν νανγκό
Ολοκάθαρος = Μποτ-τεμίζι
Όλοκαίνουργιος = Επτέν-νεβό
Ολόκληρος = Σαστό, ι
Ολοφάνερος = Επτέν-σικαντό
Όρθιος = Οπριντό
Όρθια = Ντικινέ
Ουρανός = Ντελ (αρσ.)
Όχι = Νάα, αήρ, άερ
Όψη = Μούο

Π

Παζάρι = Παζάρι (αρσ.)
Παιχνίδι = Κχελιπέ (αρσ.)
Παιχνίδια = Ντουζέα, ε
Πάμπλουτος = Μπουτ-ζενγίνι
Πανέμορφος = Μπούσσουκαρ
Πανηγύρι = Παναήρι
Παραμυθένιος = Μασαλέσκο
Παραπάνω (πιο πολύ) = Νταάποπρε
Πελώριος = Μπουτ-μπαρό (αρσ.)
Πεπρωμένο = Κϋσμέτι (αρσ.) ή (γιαζία = γραφτό)
Περιβόλι = Μπατσάβα (θυλ.)
Πηγή = Σσούντρα (θυλ.)
Πυροστιά = Παρυστύα (θυλ.)
Πώς; = Σαρ (πώς σε λένε;)


Ρ

Ραβανί = Ρεβανί
Ροδιά = Ναριλίν (θυλ.)

Σ

Σοκάκι = Σοκάκο (αρσ.)
Στάχτη = Πράχο (αρσ.)

Τ

Ταβάνι = Ταβάνο (αρσ.)
Τεράστιος = Γκαέτ-μπαρό, ι
Τόπος = Τχαν (αρσ.)
Τραγούδι = Γκιλί (πλυθ.: γκιλά)


Υ

Υπερήφανος = Μπαρικανό
Υπέροχος = Μπούσσουκαρ (σσουκάρ = ωραίος, ωραία)

Φ

Φαγητό = Χαμπέ (αρσ.)
Φαίνεται = Μπε(λ)λί-κερέλ
Φάρμακο = Ντραπ, ιλάτσι (αρσ.)
Φήμη = Νάμο
Φίλος = Αμάλ (αρσ.)
Φωλιά = Ουβάβα (θυλ.)

Χ

Χαρά = Σεβινμέκο (αρσ.)
Χαρά, γλέντι = Σσε(ν)νίκο (αρσ.)
Χρυσάφι = Γκάλμπενο (αρσ.)
Χρυσαφένιος = Γκαλμπενέσκο, -ι

Ψ

Ψωμί = Μαρνό (αρσ.)

Ω

Ώρα = Σαάτο (αρσ.)
Ωραία, ωραίος = Σσουκάρ
Ώστε, δηλαδή = Ντεμέκ
Ωφέλιμος = Φαίντλίο

Επιρρήματα κα.

Ακόμη, και ακόμα = Νταά
Αμέσως = Σίγο και σούγο
Από = Τάρ
Αργά = Γκέτσι
Αλλά = Αμά
Δεν = Νι
Νωρίς = Ερκέν
Αρκετά = Μπάια
Αρχή = Μπάσσι (αρσ.)
Αυτός = Ακαβά (π.χ. ο τχαν = ο τόπος
Αυτή = Καγιά
Γι’ αυτό = Ντάν
Εκεί = Κοτέ
Εκείνος = Κοά
Εκείνη = Κοϊά
Ένας, μία, ένα = Έκτανέ
Επάνω = Οπρέ
Επειδή = Κάι
Έτσι = Γκαντάλ
Είναι = Σι
Ιδίως = Εν-μπούλ
Καθώς = Σαρ
Και = Ντα
Κάτω = Τελέ
Κοντά = Ασσέ
Με = Κε
Μες στον = Α ντό
Μες στην =  Α ντί
Μες στους, στις = Α ντέ
Μην και μη = Να και μα
Μόνο = Σάντε
Μόλις = Σο και όνους
Μπροστά = Ανγκλέ (π.χ. ανγκλά πο = μπροστά στον
Μία = Εκ
Μέχρι = Τζι
Ξανά = Πάλε
Ξοπίσω = Παλάλ
Όταν = Κάνα
Ο ήλιος = Ο κχαμ
Όλο = Έπτνα
Όπου = Κάι
Όπως = Σαρ
Ότι = Σο
Όσο = Σο
Όταν = Κανα
Πάνω = Οπρά
Πάλι = Πάλε
Παντού = Κάι αβέλα
Πάντα = Σα
Παρακάτω = Νταάτελε
Πέρα = Μπασσά
Πια = Φκαηρϋκ
Πιο = Ντάά, ταά και πο (πιο καλος, πιο όμορφη κλπ)
Πιο = Ένι και ένε (ο πιο μεγάλος είναι αυτός)
Πιο = Εν (πιο καλ΄αποιός πέρασε)
Ποιος =  Κον, σαβό (ερωτ. αντων.)
Πολύ = Μπουτ
Πόσο = Καζόμ, σαμπόρ ή σομπόρ
Πότε = Κάνα
Ποτέ = Ίτς (καθόλου)
Που = Κάι (ακεί που σου είπα)
Πουθενά = Κχατέν(ν)ντε
Πρέπει = Λαϋζ
Πως κάι = (συνδε. είπε πως δεν πάει)
Σαν = Σαρ
Σε = Αν & κάι
Σιγά = Πολοκό
Συνέχεια = Σακαι βίρα
Στο = Κάι
Στις –
Στα = Κάι
Το = Ο
Τι = Σο
Τι (θαυμαστικό) = Σαό
Τι, λογής = Σόσκο
Τότε = Οζομάν
Τούτος = Ακαβά
Τώρα = Ακανά
Να, ιδού = Ακ

Ύστερα = Σονά, σορά και σοβνά
Φορά = Φαρέ, ντρό και σε φέρι
Χαμηλά = Χαρνέστε
Χωρίς = Μπι
Χωρίς να = Σαρνί
Ψηλά = Ουτσέστε
Ψηλός = Ουτσό



                                                                       ************


Pin It

Ενημερωθείτε καθημερινά και μέσα από τις συνδέσεις του Ινστιτούτου - στα παρακάτω κοινωνικά δίκτυα

1 facebook2 twitter3 youtube4 tumblr5 pinterest6 linked7 stumbleupon8 vk9 Medium

Σχετικά με Εμάς

Το Παγκόσμιο Ινστιτούτο Ελληνικού Πολιτισμού «ΕΛΞΕΥΣΙΣ», είναι Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία με έδρα τον Βόλο. Παρ' ό,τι προϋπήρχε σαν πολιτιστικός φορέας, προέκυψε η ανάγκη δημιουργίας του Ινστιτούτου, από την πολιτιστική πρόκληση των δράσεων, εκτός των Ελλαδικών πλέον συνόρων.

Φορέας πολιτισμού, με πολυετή πείρα και έντονη δραστηριότητα στις τέχνες και τον πολιτισμό. Ανάμεσα στους σκοπούς του είναι και οι προσεγγίσεις των πολιτισμικών – πολιτιστικών διαδρομών που αφορούνε στο σύνολό τους τον ελληνικό πολιτισμό, από την γέννησή του έως και σήμερα, αλλά και την διάδοσή του σε όλον τον κόσμο.


Περισσότερα...

Στοιχεία - Διεύθυνση

Επικοινωνία
"ΕΛΞΕΥΣΙΣ"
Παγκόσμιο Ινστιτούτο Ελληνικού Πολιτισμού
+30 24210 20038 / + 30 698 8085300
info@elxefsis.com
elxefsis@gmail.com
Διεύθυνση
Γαλλίας 73 / Μαγνησία - Βόλος
Τ.Κ. 38221

Τελευταία Νέα