Γλωσσικό ιδίωμα της Ανατολικής Ρωμυλίας
Α
Αδέξιος = Καπάν’κς
Αισθάνομαι = Γνώθω
Αιώνας = Ζαμάν’
Αγαπητικός = Αηγόρος
Αγαθά = Αχμάκ’κα
Αγριαχλαδιά = Αρμουτιά
Αγρίμι = Ζλάπι
Αγορά = Τσιαρσί
Αέρας = Αϊέρας
Ακόμα = Ικόμα
Αετός = Καρτάλι
Αλλάζω = Αουάζου
Αλλά = Αμά
Αλώνισμα, εργασία αλωνισμού = Λιχνώ, λιχνίζω
Άλογα πολεμικά = Φουσάτα
Αριστερά = Ζερβά
Άτιμο = Έρμο
Ανακάτεμα = Αχταρμάς
Αναποδογύρισε = Ντιβίρτσι
Αναζητώ = Παλαϊζω
Αναστενάζω = Ουφλατώ, ουχαλίζω, ουχαλίζοντας
Άνθρωπος = Άνθραπους
Ανοιχτό μέρος = Μουγντάνι
Ανταμοιβή = Πιατλίκ(ι)
Αντικείμενο αξίας = Μασιαλάς
Ανταλλάσω = Σιναουάζω
Άλλοτε = Βολές
Αποβουτήρωση γάλακτος = Ντουρβάνα
Απάνεμο μέρος = Κουϊτής
Απόγευμα = Κιντί
Αποθήκη = Μπαρλίκη
Απολογήθηκα = Απουλουήθκα
Αποκοιμήθηκε = Ποκοιμήθκειν
Αποτελειώνω = Λειμουριάζω
Απλοχωριά = Μιγτάνι (πεδιάδα με ορατότητα)
Άραγε = Άτζμπα
Αρέσω = Αρέζω
Αρπάζω = Αδράχνω
Άρχοντας πλούσιος = Τσιουρμπατζής
Ασβέστωσα = Έχρισα
Ασβός = Μπουρσούκι
Ασημένια νομίσματα = Άσπρα
Ασπρουλιάρης = Γιαλαμούτσκους
Άσχημος = Ασχάναβος, μπέτκος
Άσχημα = Χαμνά
Αυγερινός = Ταχνός
Αυλάκι οργώματος = Καρίκ
Αυλή = Ιούρτι (αυλές = αβροί ή ιούρτια)
Αύριο = Ταχιά
Αφέλεια = Αχμάκ’κα
Άφησα = Έχασα, απόλκα, άφκα, άφκιτι
Β
Βάτραχος = Zαμπάκι, ζιάμπακας
Βιάζομαι = Aγουνιέμι
Βαρβάτο = Aμπατζάνκου
Βαρέθηκα = Mπιζέρτσα
Βάσανο = Nτέρτι
Βατόμουρα = Bατσίνα, βατσινιά
Βάφω = Xρίζω
Βελόνα χοντρή = Kαπλαντοβελόνα
Βέργα λεπτή = Bίτσα
Βέργα χοντρή = Tζιουμάκα
Βήμα μεγάλο = Nτρασκλιά
Βλάκας = Aχμάκς, γκαφάλι, χλιάρας
Βλέπεις = Bλέπς, γλιέπς
Βογγάει = Σκούζει
Βουβάλια = Βάλια
Βούλωστο, σιώπησε, κλείστο = Μούουκστο
Βούλιαξε = Μπατίρντσι, αναποδογύρισε
Βράκα = Σαλβάρι
Βρύση = Τσιοσμές
Βρωμιάρης = Ασκασιάρς, λέσι
Βρωμιές = Μπατάκια
Βρώμα = Ζεξ(η)
Γ
Γάίδαρος = Γκάτζιους
Γαίδούρι = Γκατζόλι
Γαλάζιο = Ιράνιου
Γάμος = Χαρά
Γάντζος = Άλτσος
Γαυγίζω = Γκαβάω
Γέλιο = Ιέλιου
Γενιά = Σειρά
Γιατρεύτηκε = Γιάνκει, γιάνκι, ιάνιν
Γιατρεύει = Ιαιαίν’
Γέμισε = Γιόμσι
Γίνομαι = Ένουμι, γίνη, έν’
Γκαζοντενεκές = Γκαζίνα
Γκλίτσα = Γκέκα
Γκόμενα = Γιαρενοπούλα
Γκρεμός = Νόχτος
Γκρίζο = Μπόζιαβου
Γλέντι = Πατιρντί, σιμπέτι, ζέφκι
Γνωριμία = Γνώρο
Γνωρίζω = Γνώθω
Γρατζούνησε = Γκρατζάνσι
Γρήγορα = Αγλίουρα
Γυμνός = Γκολιός, τσιπλάκς
Γουρούνι = Γκουντουρτσα, γκουτζίνι, γκτζιούν
Γυροβολιές, γύρες = Ζουρζουβίλες
Γύρω = Όυρα
Γυρεύω = Χαλέβω, χαλέυν’
Γύρισα = Ύρσα
Γύφτος = Κατσίβιους
Δ
Δάσος = Ρμάν
Δήθεν = Γκιόιμ
Δερμάτινο ασκί = Τουλούμι
Δίπλα = Άτουρα
Δίχρωμος = Αλατζάς
Διώχνω = Κουσιάζω
Δοχείο πετρελαίου = Γκαζίνα
Δρόμος = Στράτα
Δύναμαι = Δύνομαι
Ε
Έγειρε = Βάϊσι
Έγινα = Ίνκα
Έθιμο = Αντέτι
Είδηση = Χαμπέρι
Είδαμε = Είιδαμι, είιδατι
Ελπίζω = Θαρρώ, ουμουτιάζω
Ελπίδα = Ουμοπούτ(ι)
Έμεινα = Απόμκα
Εντυπωσιάστηκα = Θιάμαξα
Εξαγριώνω = Κατσιρνάω
Έξυσε = Γκρατζάνσι
Έμποροι = Μπιζεριανέοι
Έμπα μέσα = Σέβα
Έπεσα = Ξέϊρα
Επάνω - Ουπάν
Επιθυμώ = Αραθιμώ, αραθίμσα
Επίτηδες = Μαξούς
Επιθυμώ πολύ = Βουλιέμαι, λιμπίζομαι, μπιεντίζω
Έρχομαι = Ιέρουμι
Έστειλε = Σάλτσιν
Έτρεξε = Πηλάλησε
Έλα = Ιέουα
Έσκασα = Πατλάτσα, πατλάτσιν
Ευχαριστιέμαι = Φρένομαι
Έφυγε = Κ-ρλάτσι
Ευχή = Ιφκί
Εφχαριστώ = Φχαριστώ
Εχθές = Ιχτέ
Ζ
Ζαμπάκι = Βάτραχος
Ζυμάρι = Μπαζλαμάτσα
Ζώνη = Ζούνα, τασμάς
Θ
Θεός = Θιός
Θεία = Άμνια, κάκου
Θείος = Νταής
Θέλω = Βουλιέμαι
Θήκη πιάτων = Πινακωτή
Θρέφω = Τεϊζω
Θυμάμαι = Αδουκώ, αδουκούμε
Θυμώνω = Γνατώνομαι, ινατώομαι, ινατώνω
Θυμός = Ινάτι
Θυμίαμα = Θύμιο
Θύρα = Πόρτα
Θυσία = Κουρμπάν’
Ι
Ιερόδουλη = Κούρβα
Ιδιόκτητος χώρος με δέντρα και θάμνους = Τσαϊρι
Ισόγειο = Κατόϊ
Ιούνιος μήνας = Θεριστής
Ιούλιος μήνας = Αλωνάρης
Κ
Καβαλαραίοι = Αλογαραίοι
Καθαρίζω = Καθαρνώ
Καθισιό = Ραχάτ
Καίω = Κάφτω
Καημός = Σικλέτ
Καθόλου = Ντίπ
Καθάρισα = Ξέκαμα
Καλαμπόκι = Γκουγκούνα
Κάλαντα = Κόλιντα
Κάλτσες = Τσουράπια
Κακός = Χαμνός
Καμηλιέρης = Ντεβετζής, ντιβιτζής
Καρφιά πεταλώματος = Λόθρες
Κατάγομαι = Κρατιέμαι
Καταιγίδα = Μπουράνι
Κατάλημα, τόπος για ύπνο = Ιατάκ(ι)
Καταλαβαίνω = Απκάζομαι, -ω, γνώθω
Καταλαβαίνεις = Απκάης
Κατσίκι μικρό = Βιτούλι
Κάμπος = Μιράς
Κάνω = Κάμνου, κάμτι
Κάνω ησυχία = Ζαρώνω
Καρφί = Καρφίτσι
Καραγκιοζηλίκια = Μαϊμουτζιλίκια
Κασέρι = Κασκαβάλι
Κάτω = Καταή
Κεφάλας = Γκαφάλι
Κέφι = Γατιρντί
Κέντημα με πολλά στολίδια = Ξοπλιασμένο
Κήπος = Γκιρμές
Κλαδί θάμνου = Τσαλί
Κληματαριά = Ασμάς
Κοιλιά = Γκιομπέκα
Κόκαλλο κοτόπουλου = Γιάντις
Κινήσεις επίδειξης = Τσαλίμια
Κοιτώ = Τηρώ
Κόρη = Θυγατέρα
Κολοκύθι = Κοουκύθα
Κοπριά αγελάδας = Βουινιά
Κοπάνα = Κατσάκι
Κοπέλες της παντριάς = Κοράσια
Κοπριά αγελάδας = Βουινιά, σβουνιά
Κορόμηλα = Γυρίκια
Κότα = Αρνίοθι, αρνίθ
Κοτέτσι = Κουμάσι
Κουράζομαι = Γανιάζω, μπαϊλτίζω, μπαϊλτσα
Κουταμάρα = Σασκινιά
Κουτός = Σασκίνς
Κούτσουρο = Κούτσουρου
Κούπα = Μαστραπάς
Κουράζομαι = Ποστένω
Κουρελούδες = Παρτσάλια
Κρασοβάρελο = Κασουβάριου
Κουτάλα = Χλιάρα
Κρεβάτι = Καριόλα
Κρεμάστηκα = Κατσιούρτσα
Κρέπες = Κατμάδες
Κρύβομαι = Κουρνιάζω
Κυνηγός = Αβτζής
Κυνηγώ, διώχνω = Κουσιάζω
Κυβερνώ = Ορίζω
Λ
Λαγύνι = Λαίνα
Λαγός = Ουαγός
Λαλιά = Ουαλιά
Λαχανόκηπος = Ιούρτ(ι)
Λειτουργιά = Μπουγατσούδα
Λειμουριάζω = Αποτελειώνω, αρπάζω
Λεπτοκαμωμένη = Λιανή
Λίγο = Καμόσου
Λέω κάτι = Σμπουριάζω
Λόφος = Μπαϊρι
Λούκι = Αστρέχα
Λουλούδια = Ούδια ή ουδούδια
Μ
Μάγγωσα = Σουκλάτσα
Μαμή = Μπάμπω
Μάνα = Μάϊκο
Μαλλιάς = Γκατζιάς
Μάλλον = Γκαλίμπα
Μαλώνω = Μαώνου
Μαλλινα ποδοπάνια = Μπιάλια
Μάλλινη κάλτσα = Τιρλίκια
Μαγκούρα = Γκαρλίγκα, τζιουμάκα (μακρύ ξύλο)
Μαντρόσκυλο = Γκούμος, γκούμους
Μαστοράκι (χτίστης) = Ντιλκερούδι
Μασώ = Ματσαλάω, ματσαλάου
Μελιτζάνα = Μαντζάνα
Μένω = Απουμένου, απουμείντι
Μερικές = Καμόσες
Μετανιώνω = Πεισμανεύω
Μέτωπο = Τσιακάκι
Μιλάω σοβαρά = Χουρατεύω
Μόσχος = Αρωματικό φυτό
Μορφονιός = Νιούτσικος
Μοιάζω = Ουμοιάζω, ουμοιάζ’
Μπάλωμα = Όπχατα
Μπαούλο = Σεντούκι
Μπλέ = Ιράνιου
Μπορώ = Δύνομαι, μπουρού
Μπρίκι = Μουσλούκι, τζιζβές
Μπουκιά = Μουκουσιά
Μπουρσούκι = Ασβός
Μουσικά όργανα = Ανακαράζια
Μοναχά = Μαναχά
Μούτρωσε = Αρτσιόθκι
Μουριά = Ασκαμνιά
Μουχλιασμένα = Σαχνιασμένα
Μυαλό = Μυαό
N
Νεκροταφείο = Λημόρια
Νερό = Nιαρό
Νήμα = Γνέμα
Νομίζω = Θαρρώ (νόμισε = θάρσιν)
Ντέπομαι = Αντριέπεμαι, αντρέπουμι
Ξ
Ξαφνιάστηκα = Θιάμαξα
Ξαφνιάζομαι = Ξιπάζομαι
Ξεβγάζω κάποιον πιο πέρα = Προβοϊδίζω
Ξεκινώ, κινώ, ξεκίνησαν = Κίνσταν
Ξεκούραση = Ραχάτ
Ξεκουράζομαι = Ξαποσταίνω
Ξεφυσάω = Ουφλαντάω
Ξεχνώ = Αστουχώ (θα ξεχάσουμε = δα αστουχήσουμι)
Ξέχασα = Αστόϊσα
Ξέφυγε, μου ξέφυγε = Κατσιουρντίθκα
Ξεφεύγω = Κουρλαντώ
Ξύλο σάπιο, μαλακό = Ξουζτάτ
Ξύλο βελανιδιάς = Μισές
Ξύλινη σκάφη = Κουπάνα
Ο
Όλους = Ούλνους
Ολόγυρα = Όυρα
Ομπρέλα = Παρασόλι
Όνειρο = Είνουρου
Ονειρευτήκατε = Ονειρεύκιτι
Ονειρεύομαι = Νειριάζομαι, νειριάσκι
Όρος = Μπαϊρι
Π
Παιδική κούνια = Σαρμανίτσα
Παληκαριά = Ιδιανίτσα
Πάντα = Ούλουν τουν κιρό, ούλα τα χρόνια
Παλούκι = Τζιουμάκα
Πανηγύρι = Παναήρ
Πανοφόρι πολυτελείας = Χάμουχας
Πάπλωμα = Χοντρέλα
Παραμονή γιορτής = Κατάντα
Παρατηρώ = Τηρώ
Παράμερα = Μεριά
Παραμέρισε = Μέριασε
Παρεξηγούμαι = Καϊκιώνω
Παρέα = Ντρουζίνα
Πατέρας = Τάτος
Πεθύμησα = Αραθίμσα, αραθ’μώ
Πεπόνι = Καούνι
Πειράζω = Συνερίζω
Πείσμωσα = Επεισμάνεψα
Περιεργάζομαι = Πιριιργάζουμι
Περιμένω = Απαντέχω, καρτεράου , -ω
Περίμετρος = Όυρα
Περίσεψε = 'Αρτσι
Περιστέρι = Γουγούτι
Περίφραξη = Ιρμές
Περιφανεύεται = Καμπαζίζεται, κομπάζει
Περικυκλώνω = Σιαμαρλαντίζω
Περνοδιαβαίνουν = Ιδιάζουν
Πέταλο = Πεταλίτσι
Πετσέτα = Πεσκίρι
Πέφτω για υπνο = Κτακιάσουμαι
Πέφτω κάτω = Ξιέρου
Πεταλώνω = Καλιγώνω
Πηγάδι = Μπουνάρ΄
Πηγαίνω = Πααίνου
Πηδάω = Ρίχνουμι
Πηδάει = Ρίθ’κιν
Πήζει = Πητιάζει
Πίτα = Μηλίνα
Πληγή = Ιαράς (πληθ.: ιαράδις)
Πλίθος = Κερπίτε
Πλούσιος = Ζξνγκίντς
Πόπ κόρν = Πατλάκια
Πόδι, πέλμα = Γκαλέτσι
Πολύχρωμος = Αλατζάς
Πολύς κόσμος = Καλάμαπαλούκ
Πονάει = Τσούζ
Πορτοφόλι = Κιστίτσα
Ποτέ = Κανιάφρα, καγκανιάφρα (ς)
Ποτό = Ποτί
Πούλια = Ουρθίτσα
Πραματευτάδες = Μπιζεριανέοι
Πρόβατο = Πρόουατου
Προκαλώ = Συνερίζω
Προσδοκία = Ουμούτ(ι)
Προστάτιδα = Απαντάρ’σσα
Πρόσφορο = Λειτουριά
Προσευχή = Σαλαβάτι
Προλαβαίνω = Προφτάνου, δεν πρόφταστι
Προσπαθώ = Πασχίζω, πουλιμώ
Πρωί = Σαμπάλια
Πυρετός = Θερμασιά
Ρ
Ραχάτ = Ξεκούραση, καθισιό
Ρέμα = Ρυάκι
Ρεύομαι = Ουργκαλιόμι
Ρέψιμο = Ρογκάλα
Ρούχα = Ζντράνια
Ρίγος με πυρετό = Ζούριασμα
Σ
Σαύρα = Γκοστέρα
Σαματάς = Πατιρντί
Σέρνομαι = Γκυλιέμαι
Σεμνά = Σέβασ’
Σιδερένια μπίλια = Κουρσούμι
Σιγά = Παγάλια
Σιώπησα = Μούουξα
Σκαντζόχοιρος = Γέσκους
Σκαρφαλώνω = Καρτσαπαλώνομαι
Σκασιαρχείο = Κατσάκι
Σκάφη = Κουπάνα
Σκεπάζω = Καπλαντάω
Σκέφτομαι = Νουμάζου
Σκιάχτρο = Κουρκουλούκι, ντιντίλιαρο
Σκόνη = Κουρνιαχτός, ντουμάνι
Σκοπεύω, έχω πρόθεση = Νουμάζω
Σκύβαλα = Ξένες ύλες (π.χ. στο σιτάρι)
Σκύλος = Γκίντσος, σκλί
Σκύλα, θυλικό = Κάντζιου
Σκουντιά = Ζουπστά
Σκούπα = Φουκάλη
Σόϊ = Νατμαζλ’κ
Σούπα από θυσιασμένο ζώο = Κουρμπάνι
Σπάω = Κρακανώ
Σταμνί = Λαϋνι
Στενό = Πατέκα, ντιρβέν
Στήθη = Κόρφος
Στραμπούλιξα = Αγούρτσα
Στραβός = Γκαβός
Στριμώχνω = Σιαμαρλαντίζω
Στροφές = Ζουρζουβίλες
Συζητώ = Χοσμιτεύω
Συμβουλεύω = Ουρμινεύω
Συνήθεια = Αντένια
Σφενδόνα = Τστάλα
Σφυρίζω = Σουρίζω
Σχοινί = Στράγγα
Σουγιάς = Τσιακή
Σωπαίνω = Μουώνω
Τ
Τ’ αργά = Κατά το ηλιοβασίλεμα
Ταρακουνώ = Νταρπαλιάζω
Ταύρος = Μπουγάς
Τάφος = Κιβούρι
Τελειώνω = Αποσώνω, σώνω
Τελείωσα = Μπίτσα
Τεμπέλης = Καλπουζάνς, χαϊρσισλαμας
Τεντώνομαι = Γκιρντίζουμι
Τραγουδώ = Τραουδάου, τραγδάν
Τραγούδια καθιστικά αργά = Μουχαμπέτια
Τραγούδι επιτραπέζιο = Σουμπέτ(ι)
Τριχιά = Στράγγα
Τρέχω = Πλαλώ, πιαλώ
Τρελλός = Σιάσκ’νου, τριός
Τριγυρνώ = Γκιζιρνάω, διαέρνω, λουιρνώ, γκιζιαρίζου
Τρικλοποδιά = Περδικουλιά
Τρομάζω = Σκιάζουμι
Τρομπέτα = Ντουντούκα
Τροφή των ζώων = Ταή
Τρύπα = Γκούβα, γούβα
Τσέπη = Τζιόπα, τζιόπους
Τυφλός = Γκαβός
Τυφλώνω = Τυφχαίνου
Υ
Υπόσχεση = Τάμα
Φ
Φασαρία = Τζαβαλιά
Φεύγω με ορμή = Σαλντιούμι
Φκος, φκη, φκο = Δικός, δική, δικό
Φιλαράκι, φίλος = Καφαντάρης
Φλογέρα = Φϊόρα
Φορές = Βολές
Φοράω = Κουρντίζω
Φυλάω = Τιμαρεύω, απαντού
Φωνή = Ουαλιά
Φωτιά = Στιά
Φως = Φέξιμου
Χ
Χαζός = Αμπντάλς, αχμάκς, μπουνάκης, μπουνταλάς, ντουρτουβάκης
Χαλαρώνω = Αραλίκ
Χαμογελώ = Χαμουιεουάου
Χαμηλά = Σινιά
Χαμόγελο = Χαμόιελου
Χαράματα = Σαμπάλια
Χτυπάω = Κρούω, χτύπησα, έκρουξα
Χτύπαγε = Πόκρουε
Χούφτωσε, άρπαξε με τη χούφτα του = Φλάμπουσε
Χρήστος = Χιούτας
Χρωστώ = Χρουστού, χρουστούμι
Χυλοπίτες = Γιαφκάδες
Ψ
Ψάχνομαι = Θαμάζουμαι
Ψάχνω να βρω = Παλαϊζω, χαλεύω
Ψάχνω, ψαχουλεύω = Τσιαταρεύω
Ψέματα, ιστορίες = Μασάλια
Ψημένο = Γκιβριντισμένο
Ψοφίμια = Μούρσες
Ψωμί = Σουμούνι
Ω
Ωρίμασε = Καρτλάντσι
*************
