Pin It

Γλωσσικό ιδίωμα της Ανατολικής Ρωμυλίας

Α

Αδέξιος = Καπάν’κς
Αισθάνομαι = Γνώθω
Αιώνας = Ζαμάν’
Αγαπητικός = Αηγόρος
Αγαθά = Αχμάκ’κα
Αγριαχλαδιά = Αρμουτιά
Αγρίμι = Ζλάπι
Αγορά = Τσιαρσί
Αέρας = Αϊέρας
Ακόμα = Ικόμα
Αετός = Καρτάλι
Αλλάζω = Αουάζου
Αλλά = Αμά
Αλώνισμα, εργασία αλωνισμού = Λιχνώ, λιχνίζω
Άλογα πολεμικά = Φουσάτα
Αριστερά = Ζερβά
Άτιμο = Έρμο
Ανακάτεμα = Αχταρμάς
Αναποδογύρισε = Ντιβίρτσι
Αναζητώ = Παλαϊζω
Αναστενάζω = Ουφλατώ, ουχαλίζω, ουχαλίζοντας
Άνθρωπος = Άνθραπους
Ανοιχτό μέρος = Μουγντάνι
Ανταμοιβή = Πιατλίκ(ι)
Αντικείμενο αξίας = Μασιαλάς
Ανταλλάσω = Σιναουάζω
Άλλοτε = Βολές
Αποβουτήρωση γάλακτος = Ντουρβάνα
Απάνεμο μέρος = Κουϊτής
Απόγευμα = Κιντί
Αποθήκη = Μπαρλίκη
Απολογήθηκα = Απουλουήθκα
Αποκοιμήθηκε = Ποκοιμήθκειν
Αποτελειώνω = Λειμουριάζω
Απλοχωριά = Μιγτάνι (πεδιάδα με ορατότητα)
Άραγε = Άτζμπα
Αρέσω = Αρέζω
Αρπάζω = Αδράχνω
Άρχοντας πλούσιος = Τσιουρμπατζής
Ασβέστωσα = Έχρισα
Ασβός = Μπουρσούκι
Ασημένια νομίσματα = Άσπρα
Ασπρουλιάρης = Γιαλαμούτσκους
Άσχημος = Ασχάναβος, μπέτκος
Άσχημα = Χαμνά
Αυγερινός = Ταχνός
Αυλάκι οργώματος = Καρίκ
Αυλή = Ιούρτι (αυλές = αβροί ή ιούρτια)
Αύριο = Ταχιά
Αφέλεια = Αχμάκ’κα
Άφησα = Έχασα, απόλκα, άφκα, άφκιτι

Β

Βάτραχος = Zαμπάκι, ζιάμπακας
Βιάζομαι = Aγουνιέμι
Βαρβάτο = Aμπατζάνκου
Βαρέθηκα = Mπιζέρτσα
Βάσανο = Nτέρτι
Βατόμουρα = Bατσίνα, βατσινιά
Βάφω = Xρίζω
Βελόνα χοντρή = Kαπλαντοβελόνα
Βέργα λεπτή = Bίτσα
Βέργα χοντρή = Tζιουμάκα
Βήμα μεγάλο = Nτρασκλιά
Βλάκας = Aχμάκς, γκαφάλι, χλιάρας
Βλέπεις = Bλέπς, γλιέπς
Βογγάει = Σκούζει
Βουβάλια = Βάλια
Βούλωστο, σιώπησε, κλείστο = Μούουκστο
Βούλιαξε = Μπατίρντσι, αναποδογύρισε
Βράκα = Σαλβάρι
Βρύση = Τσιοσμές
Βρωμιάρης = Ασκασιάρς, λέσι
Βρωμιές = Μπατάκια
Βρώμα = Ζεξ(η)

Γ

Γάίδαρος = Γκάτζιους
Γαίδούρι = Γκατζόλι
Γαλάζιο = Ιράνιου
Γάμος = Χαρά
Γάντζος = Άλτσος
Γαυγίζω = Γκαβάω
Γέλιο = Ιέλιου
Γενιά = Σειρά
Γιατρεύτηκε = Γιάνκει, γιάνκι, ιάνιν
Γιατρεύει = Ιαιαίν’
Γέμισε = Γιόμσι
Γίνομαι = Ένουμι, γίνη, έν’
Γκαζοντενεκές = Γκαζίνα
Γκλίτσα = Γκέκα
Γκόμενα = Γιαρενοπούλα
Γκρεμός = Νόχτος
Γκρίζο = Μπόζιαβου
Γλέντι = Πατιρντί, σιμπέτι, ζέφκι
Γνωριμία = Γνώρο
Γνωρίζω = Γνώθω
Γρατζούνησε = Γκρατζάνσι
Γρήγορα = Αγλίουρα
Γυμνός = Γκολιός, τσιπλάκς
Γουρούνι = Γκουντουρτσα, γκουτζίνι, γκτζιούν
Γυροβολιές, γύρες = Ζουρζουβίλες
Γύρω = Όυρα
Γυρεύω = Χαλέβω, χαλέυν’
Γύρισα = Ύρσα
Γύφτος = Κατσίβιους

Δ

Δάσος = Ρμάν
Δήθεν = Γκιόιμ
Δερμάτινο ασκί = Τουλούμι
Δίπλα = Άτουρα
Δίχρωμος = Αλατζάς
Διώχνω = Κουσιάζω
Δοχείο πετρελαίου = Γκαζίνα
Δρόμος = Στράτα
Δύναμαι = Δύνομαι

Ε

Έγειρε = Βάϊσι
Έγινα = Ίνκα
Έθιμο = Αντέτι
Είδηση = Χαμπέρι
Είδαμε = Είιδαμι, είιδατι
Ελπίζω = Θαρρώ, ουμουτιάζω
Ελπίδα = Ουμοπούτ(ι)
Έμεινα = Απόμκα
Εντυπωσιάστηκα = Θιάμαξα
Εξαγριώνω = Κατσιρνάω
Έξυσε = Γκρατζάνσι
Έμποροι = Μπιζεριανέοι
Έμπα μέσα = Σέβα
Έπεσα = Ξέϊρα
Επάνω - Ουπάν
Επιθυμώ = Αραθιμώ, αραθίμσα
Επίτηδες = Μαξούς
Επιθυμώ πολύ = Βουλιέμαι, λιμπίζομαι, μπιεντίζω
Έρχομαι = Ιέρουμι
Έστειλε = Σάλτσιν
Έτρεξε = Πηλάλησε
Έλα = Ιέουα
Έσκασα = Πατλάτσα, πατλάτσιν
Ευχαριστιέμαι = Φρένομαι
Έφυγε = Κ-ρλάτσι
Ευχή = Ιφκί
Εφχαριστώ = Φχαριστώ
Εχθές = Ιχτέ

Ζ

Ζαμπάκι = Βάτραχος
Ζυμάρι = Μπαζλαμάτσα
Ζώνη = Ζούνα, τασμάς

Θ

Θεός = Θιός
Θεία = Άμνια, κάκου
Θείος = Νταής
Θέλω = Βουλιέμαι
Θήκη πιάτων = Πινακωτή
Θρέφω = Τεϊζω
Θυμάμαι = Αδουκώ, αδουκούμε
Θυμώνω = Γνατώνομαι, ινατώομαι, ινατώνω
Θυμός = Ινάτι
Θυμίαμα = Θύμιο
Θύρα = Πόρτα
Θυσία = Κουρμπάν’

Ι

Ιερόδουλη = Κούρβα
Ιδιόκτητος χώρος με δέντρα και θάμνους = Τσαϊρι
Ισόγειο = Κατόϊ
Ιούνιος μήνας = Θεριστής
Ιούλιος μήνας = Αλωνάρης


Κ

Καβαλαραίοι = Αλογαραίοι
Καθαρίζω = Καθαρνώ
Καθισιό = Ραχάτ
Καίω = Κάφτω
Καημός = Σικλέτ
Καθόλου = Ντίπ
Καθάρισα = Ξέκαμα
Καλαμπόκι = Γκουγκούνα
Κάλαντα = Κόλιντα
Κάλτσες = Τσουράπια
Κακός = Χαμνός
Καμηλιέρης = Ντεβετζής, ντιβιτζής
Καρφιά πεταλώματος = Λόθρες
Κατάγομαι = Κρατιέμαι
Καταιγίδα = Μπουράνι
Κατάλημα, τόπος για ύπνο = Ιατάκ(ι)
Καταλαβαίνω = Απκάζομαι, -ω, γνώθω
Καταλαβαίνεις = Απκάης
Κατσίκι μικρό = Βιτούλι
Κάμπος = Μιράς
Κάνω = Κάμνου, κάμτι
Κάνω ησυχία = Ζαρώνω
Καρφί = Καρφίτσι
Καραγκιοζηλίκια = Μαϊμουτζιλίκια
Κασέρι = Κασκαβάλι
Κάτω = Καταή
Κεφάλας = Γκαφάλι
Κέφι = Γατιρντί
Κέντημα με πολλά στολίδια = Ξοπλιασμένο
Κήπος = Γκιρμές
Κλαδί θάμνου = Τσαλί
Κληματαριά = Ασμάς
Κοιλιά = Γκιομπέκα
Κόκαλλο κοτόπουλου = Γιάντις
Κινήσεις επίδειξης = Τσαλίμια
Κοιτώ = Τηρώ
Κόρη = Θυγατέρα
Κολοκύθι = Κοουκύθα
Κοπριά αγελάδας = Βουινιά
Κοπάνα = Κατσάκι
Κοπέλες της παντριάς = Κοράσια
Κοπριά αγελάδας = Βουινιά, σβουνιά
Κορόμηλα = Γυρίκια
Κότα = Αρνίοθι, αρνίθ
Κοτέτσι = Κουμάσι
Κουράζομαι = Γανιάζω, μπαϊλτίζω, μπαϊλτσα
Κουταμάρα = Σασκινιά
Κουτός = Σασκίνς
Κούτσουρο = Κούτσουρου
Κούπα = Μαστραπάς
Κουράζομαι = Ποστένω
Κουρελούδες = Παρτσάλια
Κρασοβάρελο = Κασουβάριου
Κουτάλα = Χλιάρα
Κρεβάτι = Καριόλα
Κρεμάστηκα = Κατσιούρτσα
Κρέπες = Κατμάδες
Κρύβομαι = Κουρνιάζω
Κυνηγός = Αβτζής
Κυνηγώ, διώχνω = Κουσιάζω
Κυβερνώ = Ορίζω

Λ

Λαγύνι = Λαίνα
Λαγός = Ουαγός
Λαλιά = Ουαλιά
Λαχανόκηπος = Ιούρτ(ι)
Λειτουργιά = Μπουγατσούδα
Λειμουριάζω = Αποτελειώνω, αρπάζω
Λεπτοκαμωμένη = Λιανή
Λίγο = Καμόσου
Λέω κάτι = Σμπουριάζω
Λόφος = Μπαϊρι
Λούκι = Αστρέχα
Λουλούδια = Ούδια ή ουδούδια

Μ

Μάγγωσα = Σουκλάτσα
Μαμή = Μπάμπω
Μάνα = Μάϊκο
Μαλλιάς = Γκατζιάς
Μάλλον = Γκαλίμπα
Μαλώνω = Μαώνου
Μαλλινα ποδοπάνια = Μπιάλια
Μάλλινη κάλτσα = Τιρλίκια
Μαγκούρα = Γκαρλίγκα, τζιουμάκα (μακρύ ξύλο)
Μαντρόσκυλο = Γκούμος, γκούμους
Μαστοράκι (χτίστης) = Ντιλκερούδι
Μασώ = Ματσαλάω, ματσαλάου
Μελιτζάνα = Μαντζάνα
Μένω = Απουμένου, απουμείντι
Μερικές = Καμόσες
Μετανιώνω = Πεισμανεύω
Μέτωπο = Τσιακάκι
Μιλάω σοβαρά = Χουρατεύω
Μόσχος = Αρωματικό φυτό
Μορφονιός = Νιούτσικος
Μοιάζω = Ουμοιάζω, ουμοιάζ’
Μπάλωμα = Όπχατα
Μπαούλο = Σεντούκι
Μπλέ = Ιράνιου
Μπορώ = Δύνομαι, μπουρού
Μπρίκι = Μουσλούκι, τζιζβές
Μπουκιά = Μουκουσιά
Μπουρσούκι = Ασβός
Μουσικά όργανα = Ανακαράζια
Μοναχά = Μαναχά
Μούτρωσε = Αρτσιόθκι
Μουριά = Ασκαμνιά
Μουχλιασμένα = Σαχνιασμένα
Μυαλό = Μυαό

N

Νεκροταφείο = Λημόρια
Νερό = Nιαρό
Νήμα = Γνέμα
Νομίζω = Θαρρώ (νόμισε = θάρσιν)
Ντέπομαι = Αντριέπεμαι, αντρέπουμι

Ξ

Ξαφνιάστηκα = Θιάμαξα
Ξαφνιάζομαι = Ξιπάζομαι
Ξεβγάζω κάποιον πιο πέρα = Προβοϊδίζω
Ξεκινώ, κινώ, ξεκίνησαν = Κίνσταν
Ξεκούραση = Ραχάτ
Ξεκουράζομαι = Ξαποσταίνω
Ξεφυσάω = Ουφλαντάω
Ξεχνώ = Αστουχώ (θα ξεχάσουμε = δα αστουχήσουμι)
Ξέχασα = Αστόϊσα
Ξέφυγε, μου ξέφυγε = Κατσιουρντίθκα
Ξεφεύγω = Κουρλαντώ
Ξύλο σάπιο, μαλακό = Ξουζτάτ
Ξύλο βελανιδιάς = Μισές
Ξύλινη σκάφη = Κουπάνα

Ο

Όλους = Ούλνους
Ολόγυρα = Όυρα
Ομπρέλα = Παρασόλι
Όνειρο = Είνουρου
Ονειρευτήκατε = Ονειρεύκιτι
Ονειρεύομαι = Νειριάζομαι, νειριάσκι
Όρος = Μπαϊρι

Π

Παιδική κούνια = Σαρμανίτσα
Παληκαριά = Ιδιανίτσα
Πάντα = Ούλουν τουν κιρό, ούλα τα χρόνια
Παλούκι = Τζιουμάκα
Πανηγύρι = Παναήρ
Πανοφόρι πολυτελείας = Χάμουχας
Πάπλωμα = Χοντρέλα
Παραμονή γιορτής = Κατάντα
Παρατηρώ = Τηρώ
Παράμερα = Μεριά
Παραμέρισε = Μέριασε
Παρεξηγούμαι = Καϊκιώνω
Παρέα = Ντρουζίνα
Πατέρας = Τάτος
Πεθύμησα = Αραθίμσα, αραθ’μώ
Πεπόνι = Καούνι
Πειράζω = Συνερίζω
Πείσμωσα = Επεισμάνεψα
Περιεργάζομαι = Πιριιργάζουμι
Περιμένω = Απαντέχω, καρτεράου , -ω
Περίμετρος = Όυρα
Περίσεψε = 'Αρτσι
Περιστέρι = Γουγούτι
Περίφραξη = Ιρμές
Περιφανεύεται = Καμπαζίζεται, κομπάζει
Περικυκλώνω = Σιαμαρλαντίζω
Περνοδιαβαίνουν = Ιδιάζουν
Πέταλο = Πεταλίτσι
Πετσέτα = Πεσκίρι
Πέφτω για υπνο = Κτακιάσουμαι
Πέφτω κάτω = Ξιέρου
Πεταλώνω = Καλιγώνω
Πηγάδι = Μπουνάρ΄
Πηγαίνω = Πααίνου
Πηδάω = Ρίχνουμι
Πηδάει = Ρίθ’κιν
Πήζει = Πητιάζει
Πίτα = Μηλίνα
Πληγή = Ιαράς (πληθ.: ιαράδις
Πλίθος = Κερπίτε
Πλούσιος = Ζξνγκίντς
Πόπ κόρν = Πατλάκια
Πόδι, πέλμα = Γκαλέτσι
Πολύχρωμος = Αλατζάς
Πολύς κόσμος = Καλάμαπαλούκ
Πονάει = Τσούζ
Πορτοφόλι = Κιστίτσα
Ποτέ = Κανιάφρα, καγκανιάφρα (ς)
Ποτό = Ποτί
Πούλια = Ουρθίτσα
Πραματευτάδες = Μπιζεριανέοι
Πρόβατο = Πρόουατου
Προκαλώ = Συνερίζω
Προσδοκία = Ουμούτ(ι)
Προστάτιδα = Απαντάρ’σσα
Πρόσφορο = Λειτουριά
Προσευχή = Σαλαβάτι
Προλαβαίνω = Προφτάνου, δεν πρόφταστι
Προσπαθώ = Πασχίζω, πουλιμώ
Πρωί = Σαμπάλια
Πυρετός = Θερμασιά

Ρ

Ραχάτ = Ξεκούραση, καθισιό
Ρέμα = Ρυάκι
Ρεύομαι = Ουργκαλιόμι
Ρέψιμο = Ρογκάλα
Ρούχα = Ζντράνια
Ρίγος με πυρετό = Ζούριασμα

Σ

Σαύρα = Γκοστέρα
Σαματάς = Πατιρντί
Σέρνομαι = Γκυλιέμαι
Σεμνά = Σέβασ’
Σιδερένια μπίλια = Κουρσούμι
Σιγά = Παγάλια
Σιώπησα = Μούουξα
Σκαντζόχοιρος = Γέσκους
Σκαρφαλώνω = Καρτσαπαλώνομαι
Σκασιαρχείο = Κατσάκι
Σκάφη = Κουπάνα
Σκεπάζω = Καπλαντάω
Σκέφτομαι = Νουμάζου
Σκιάχτρο = Κουρκουλούκι, ντιντίλιαρο
Σκόνη = Κουρνιαχτός, ντουμάνι
Σκοπεύω, έχω πρόθεση = Νουμάζω
Σκύβαλα = Ξένες ύλες (π.χ. στο σιτάρι)
Σκύλος = Γκίντσος, σκλί
Σκύλα, θυλικό = Κάντζιου
Σκουντιά = Ζουπστά
Σκούπα = Φουκάλη
Σόϊ = Νατμαζλ’κ
Σούπα από θυσιασμένο ζώο = Κουρμπάνι
Σπάω = Κρακανώ
Σταμνί = Λαϋνι
Στενό = Πατέκα, ντιρβέν
Στήθη = Κόρφος
Στραμπούλιξα = Αγούρτσα
Στραβός = Γκαβός
Στριμώχνω = Σιαμαρλαντίζω
Στροφές = Ζουρζουβίλες
Συζητώ = Χοσμιτεύω
Συμβουλεύω = Ουρμινεύω
Συνήθεια = Αντένια
Σφενδόνα = Τστάλα
Σφυρίζω = Σουρίζω
Σχοινί = Στράγγα
Σουγιάς = Τσιακή
Σωπαίνω = Μουώνω

Τ

Τ’ αργά = Κατά το ηλιοβασίλεμα
Ταρακουνώ = Νταρπαλιάζω
Ταύρος = Μπουγάς
Τάφος = Κιβούρι
Τελειώνω = Αποσώνω, σώνω
Τελείωσα = Μπίτσα
Τεμπέλης = Καλπουζάνς, χαϊρσισλαμας
Τεντώνομαι = Γκιρντίζουμι
Τραγουδώ = Τραουδάου, τραγδάν
Τραγούδια καθιστικά αργά = Μουχαμπέτια
Τραγούδι επιτραπέζιο = Σουμπέτ(ι)
Τριχιά = Στράγγα
Τρέχω = Πλαλώ, πιαλώ
Τρελλός = Σιάσκ’νου, τριός
Τριγυρνώ = Γκιζιρνάω, διαέρνω, λουιρνώ, γκιζιαρίζου
Τρικλοποδιά = Περδικουλιά
Τρομάζω = Σκιάζουμι
Τρομπέτα = Ντουντούκα
Τροφή των ζώων = Ταή
Τρύπα = Γκούβα, γούβα
Τσέπη = Τζιόπα, τζιόπους
Τυφλός = Γκαβός
Τυφλώνω = Τυφχαίνου

Υ

Υπόσχεση = Τάμα

Φ

Φασαρία = Τζαβαλιά
Φεύγω με ορμή = Σαλντιούμι
Φκος, φκη, φκο = Δικός, δική, δικό
Φιλαράκι, φίλος = Καφαντάρης
Φλογέρα = Φϊόρα
Φορές = Βολές
Φοράω = Κουρντίζω
Φυλάω = Τιμαρεύω, απαντού
Φωνή = Ουαλιά
Φωτιά = Στιά
Φως = Φέξιμου

Χ

Χαζός = Αμπντάλς, αχμάκς, μπουνάκης, μπουνταλάς, ντουρτουβάκης
Χαλαρώνω = Αραλίκ
Χαμογελώ = Χαμουιεουάου
Χαμηλά = Σινιά
Χαμόγελο = Χαμόιελου
Χαράματα = Σαμπάλια
Χτυπάω = Κρούω, χτύπησα, έκρουξα
Χτύπαγε = Πόκρουε
Χούφτωσε, άρπαξε με τη χούφτα του = Φλάμπουσε
Χρήστος = Χιούτας
Χρωστώ = Χρουστού, χρουστούμι
Χυλοπίτες = Γιαφκάδες

Ψ

Ψάχνομαι = Θαμάζουμαι
Ψάχνω να βρω = Παλαϊζω, χαλεύω
Ψάχνω, ψαχουλεύω = Τσιαταρεύω
Ψέματα, ιστορίες = Μασάλια
Ψημένο = Γκιβριντισμένο
Ψοφίμια = Μούρσες
Ψωμί = Σουμούνι

Ω

Ωρίμασε = Καρτλάντσι



*************


Pin It

Ενημερωθείτε καθημερινά και μέσα από τις συνδέσεις του Ινστιτούτου - στα παρακάτω κοινωνικά δίκτυα

1 facebook2 twitter3 youtube4 tumblr5 pinterest6 linked7 stumbleupon8 vk9 Medium

Σχετικά με Εμάς

Το Παγκόσμιο Ινστιτούτο Ελληνικού Πολιτισμού «ΕΛΞΕΥΣΙΣ», είναι Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία με έδρα τον Βόλο. Παρ' ό,τι προϋπήρχε σαν πολιτιστικός φορέας, προέκυψε η ανάγκη δημιουργίας του Ινστιτούτου, από την πολιτιστική πρόκληση των δράσεων, εκτός των Ελλαδικών πλέον συνόρων.

Φορέας πολιτισμού, με πολυετή πείρα και έντονη δραστηριότητα στις τέχνες και τον πολιτισμό. Ανάμεσα στους σκοπούς του είναι και οι προσεγγίσεις των πολιτισμικών – πολιτιστικών διαδρομών που αφορούνε στο σύνολό τους τον ελληνικό πολιτισμό, από την γέννησή του έως και σήμερα, αλλά και την διάδοσή του σε όλον τον κόσμο.


Περισσότερα...

Στοιχεία - Διεύθυνση

Επικοινωνία
"ΕΛΞΕΥΣΙΣ"
Παγκόσμιο Ινστιτούτο Ελληνικού Πολιτισμού
+30 24210 20038 / + 30 698 8085300
info@elxefsis.com
elxefsis@gmail.com
Διεύθυνση
Γαλλίας 73 / Μαγνησία - Βόλος
Τ.Κ. 38221